Tahılsız Köpek Maması Faydaları ve Zararları

Tahılsız mamanın kökeninde doğaları gereği köpeklerin tahıl veya nişasta tüketmek için yaratılmadığına dair inanç yatmaktadır. Evcil hayvan sahipleri ve mama üreticileri arasındaki bu ortak anlayış ve uyumluluk sayesinde tahıl içermeyen mamalar hızla yaygınlaşmıştır. Birçok pet sahibi, tahılsız mamanın hayvan sağlığı için en iyisi olduğuna inanmaktadır. Fakat köpekler tahıl bakımından zengin mama ile beslendiğinde gelişiminin gayet iyi olduğu ortadadır. 

Son yıllarda köpeklerde görülen hastalıklar %80 artmıştır ve yapılan çalışmalar işlenmiş gıdaların bunun sorumlusu olabileceğini göstermektedir. Köpek hastalıklarındaki bu artış nedeniyle evcil hayvan sahipleri köpeklerini daha sağlıklı beslemeye çalışmaktadır. Bundan dolayı hayvan sahipleri ticari mamaların "tahılsız, glutensiz" gibi reklam ve etiketlerine çok fazla odaklanmaktadır. Köpeklerin herhangi bir çeşit tahıl içeren köpek mamasıyla beslenmesinin en iyisi olup olmadığı konusunda çok fazla tartışma vardır. Bazı insanlar köpeklerini tahıllı mamalarla beslemenin köpekleri için sağlıklı olduğuna inanmazken bazıları ise bir köpeğin diyetinde tahılın mutlaka olması gerektiğine inanmaktadır.

"Köpeklerin doğal beslenmesinde buğday, arpa gibi tahıllar yoktur" görüşünden hareketle köpek mamalarında patates, tapiyoka, baklagiller gibi alternatif nişasta kaynakları kullanılmaktadır. Tahılsız ve düşük karbonhidratlı ticari mamalar farklı düzeylerde nişasta içerir veya hiç nişasta içermezler. Bazı düşük karbonhidratlı mamalar ise tamamen tahılsız değildir, düşük miktarlarda tahıl içerirler. Tahılsız ve düşük karbonhidratlı olarak sunulan kuru köpek mamalarının genellikle %20'den az sindirilebilir karbonhidrat veya % 16' dan az sindirilebilir nişasta içermesi gerektiği söylenmektedir.

Temel olarak karbonhidrat içeriği düşürülen mamalarda protein arttırılır. Düşük karbonhidratlı kuru mamalar genellikle %35-40 protein içerir ancak, piyasada %60 gibi yüksek düzey protein içeren ürünler de bulunabilir.

Tahılsız kuru mamalar yüksek karbonhidratlı ve düşük karbonhidratlı olarak ayrılabilir. Tahılsız ve yüksek karbonhidratlı mamalar patates, tapioka, mercimek, fasulye veya bezelye gibi tahıl olmayan nişasta kaynakları kullanılarak üretilebilir. Kural olarak düşük karbonhidratlı olarak etiketlenmiş kuru mamalar %15'in altında karbonhidrat içeriğine sahiptir. Tahılsız ve düşük karbonhidratlı mamalar diğer tahılsız mamalar kadar nişasta içermez veya daha düşük oranda içerir.

Evcil hayvan mamalarındaki tahıllar hakkında şu anda çok fazla yanlış bilgilendirme yapılmaktadır. Popüler inanışın aksine tahılsız diyetler tahıl içeren bir diyete göre sağlık açısından bir fayda sumnaz. Her bir mamanın veya diyetin içerdiği bileşenlerin tek tek incelenmesi yerine bütün olarak ele alınıp genel besin profiline göre değerlendirilmelidir.

Köpekler tükettikleri tahılları diğer karbonhidrat kaynaklarından farklı olarak algılamaz. Tükettikleri karbonhidratın tahıl, patates veya elma olup olmadığı önemli değildir. Köpekler omnivorlar olarak kabul edilir, çoğu durumda diyet karbonhidratlarına ihtiyaç duymasa da, tahılları sindirme ve karbonhidratlardan yararlanma yetenekleri vardır. Köpek için patates ve et ile oluşturulan bir diyetin, deniz ürünleri ya da et ve bezelye ile oluşturulan bir diyetten fizyolojik olarak fazla bir farkı yoktur. Patates ve bezelyeden oluşan diyetin tahıl içeren bir diyetten daha üstün olduğu düşünülmektedir. Bu bilgilerin çoğu tahılsız köpek mamalarını genış bir pazarda öne çıkarmanın yollarını arayan üreticiler tarafından verilmektedir.

Tanelerin sindirimi benzer besin profillerine sahip diğer karbonhidrat kaynaklarının sindirilmesinden farklı değildir. Pek çok tüketici köpeklerin tahılsız diyetlerde kullanılan patates, bezelye, elma ve diğer karbonhidrat kaynaklarına kıyasla tahılları sindirmek için gerekli enzimlerden veya kapasiteden yoksun olduğuna inanmaktadır.

Oysa uygun şekilde pişirilmiş tahıl nişastası köpekler için yüksek oranda sindirilebilirliğe sahiptir (genellikle %95 veya daha fazla). Mevcut tahılsız mamalar diğer pet mamalarına benzer besin madde profiline sahiptir. Ortak algının aksine bunların karbonhidrat içerikleri tahıllı mamalardaki kadardır. Tek farkı karbonhidrat kaynağı olarak tahıl kullanılmamasıdır. 

Tahıllar değerli lif kaynakları olmasının yanında esansiyel yağ asitleri ve diğer besin maddeleri bakımından da önem arz etmektedir. Ayrıca diyette toplam yağ ve kaloriyi azaltarak önemli bir amaca hizmet ederler. Bazı tahılsız mama üreticileri tahılların diyetlerde "ucuz dolgu maddeleri" olarak kullanıldığını söylemektedirler.

Bununla birlikte tahıllar protein ve birçok önemli vitamin ve mineral içerir. Bu nedenle sadece kalori değil aynı zamanda besin sağlamak için de kullanılır. İronik olarak birçok tahılsız mama üreticisi, pet hayvanları için daha sağlıklı olduğunu düşündükleri tahılsız mamaları pazarlarken patates ve tapiyoka gibi basit karbonhidrat kaynaklarının daha besin dolu olduğunu, mısır ve yulaf gibi tahıllarla kıyaslandığında tahılsız mamanın hayvan için daha sağlıklı olduğunu belirtmektedir. Patates ve tapiyoka gibi tahıl olmayan karbonhidrat kaynaklan genellikle tahıllardan daha az protein ve daha fazla şekere sahiptir.

Bazı tahılsız diyetler mükemmel bir besleme sağlamasına rağmen tahıl içeren diyetlere göre doğal besinsel avantajları yoktur. Tahıl olmayan bazı karbonhidrat kaynakları aslında tahıllardan daha az besleyici olabilir. 

Gıda alerjileri bağışıklık sisteminin belirli gıda proteinlerine reaksiyonudur. Gıda aleıjilerinin sebepleri arasında tahıllar da bulunmaktadır. Köpeklerde en sık bildirilen gıda alerjileri sığır eti, süt ürünleri, buğday, tavuk ve yumurtaya karşı gösterdikleri reaksiyonlardır. Genel olarak hayvansal proteinler köpeklerde tahıllardan daha çok gıda alerjisi nedenleridir.

Bir evcil hayvanın belirli bir tahıl için alerjisi olduğu çok nadir bir durumda, diğer tahıllardan da kaçınmaya gerek yoktur. Örneğin, buğday aleıjisi durumunda, yulaf veya pirinç içeren bir diyet verilebilir. Bununla beraber Stokes, köpeklerin yedikleri mamalarla ilgili olarak alerjik reaksiyonlar gösterdiğini ve bu alerjik olguların bazılarının mamalardaki tahıllar ile ilişkili olduğunu rapor etmiştir. Alerjik reaksiyonlar pruritus, ekzama ve ciltte kırmızı ve hassas bir görüntü ve sonradan yangı reaksiyonları şeklinde görülebilir.

Tahıllarla beslemenin obezite ile ilişkisi yoktur. Köpeklerde obezitenin ana nedeni, kaynağından ziyade (protein, yağ veya karbonhidrat) aşın kalori tüketimidir. Bu bağlamda tahıllar diğer herhangi bir karbonhidrat kaynağından farklı değildir. Üstelik daha fazla et ve daha az tahıl ve diğer karbonhidratları içeren tahılsız diyetler, tahıl içeren diyetlere göre daha fazla yağ içerme eğilimindedir. Yağ, protein veya karbonhidratın iki katı kalori sağladığından şu anda piyasada bulunan en yüksek kalorili mamaların çoğu tahılsız mamalardır. 

Bazı tahılsız köpek mamaları ölçek başına 500 kalori içerebilir. Obezite riski artmaktadır, çünkü fazla yağ mamaları oldukça lezzetli hale getirir, bu yüzden bu mamaları fazla yedirmek daha kolaydır. Birçok evcil hayvan sahibi ve hatta bazı veteriner hekimler yüksek proteinli, düşük karbonhidratlı ve tahıl içermeyen diyetlerin aslında obeziteyi önlediğine inanmaktadır. Ancak tüm kanıtlar eğer toplam kalori alımı kontrol edilmezse bu diyetlerin şişmanlığın önlenmesi veya tedavi edilmesinde hiçbir belirgin güce sahip olmadığını göstermektedir. Bu nedenle yüksek kalorili formüllerle beslemeyi tercih eden evcil hayvan sahipleri porsiyon kontrolüne daha fazla dikkat etmeli ve obeziteyi önlemek için hayvanlarının kondüsyonlarını dikkatle izlemelidir.

Bednar ve arkadaşları, bezelye ve mercimek gibi baklagillerin köpek mamalarının sindirilebilirliğini azalttığını belirlemişlerdir. Bu araştırmacılar tahıl ve baklagiller arasındaki bu farklılıkları nişasta bileşimi ile ilişkilendirmiştir. Hızlı sindirilebilir nişasta oranı mısır ve sorgumda en yüksek, bezelye ve mercimek gibi baklagillerde en düşüktür. 

Tahılsız ve düşük karbonhidratlı mamalarda nişasta kısıtlandığı için protein oranları daha yüksektir. Bu tür kuru mamalar, % 16'dan az nişasta ve yaklaşık %40 oranında protein içerirler ve protein özellikle hayvansal kökenli olabilir. Az tahıl içeren yüksek proteinli mamalar, sağlık açısından dezavantajlı olabilir. Bu tip mamalar aynı zamanda pahalıdır. Mamalardaki bol miktarda protein ve bununla bağlantılı yüksek fosfor konsantrasyonu, yaşlanan köpeklerde böbrek hastalığı riskini artırabilir.

Artan talep ile birlikte pazarda tahılsız mamalarda bir artış vardır. Fakat tahılsız mamaların tahıllı mamalara göre daha sağlıklı olduğunu kanıtlayan ve köpeklerin besin madde ihtiyacı açısından tahıllı mamaların daha üstün olduğunu belirten bilimsel çalışmaların sayısı çok azdır.