Yemlerin Tanımlanması ve Sınıflandırılması

Yemin farklı kaynaklarda, farklı şekillerde tanımlanmış olmasına rağmen, 1734 sayılı yem kanuna göre “Madde ve enerji bakımından hayvanın yaşama ve verim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ve belli sınır ve şartlarda yedirildiği zaman hayvan sağlığına zararlı olmayan organik ve inorganik maddeler veya bunların karışımlarıdır” şeklinde ifade edilmiştir. Zootekni eğitiminde ise yem, “pratikteki deneyimlerin gösterdiği sınırlar içinde kalan miktarlarda ve koşullarda hayvanlara yedirildiğinde, hayvanın sağlığına zararlı etkisi olmayan, hayvanların yaşamlarını sürdürmelerini ve verim vermelerini sağlayan hayvanların yararlanabileceği formlarda organik ve inorganik besin maddeleri içeren ve ağız yoluyla alınan tüm
maddeler” olarak tanımlanmaktadır.

Yemler ticari olarak, hayvan türlerine göre ve özelliklerine farklı şekillerde sınıflandırılabilmekle birlikte yaygın olarak aşağıdaki gibi kategorize edilebilirler. Yemleri sınıflandırmanın esas amacı, nitelikleri birbirine benzeyen yemleri aynı grup altında değerlendirip bunların kısmen ya da tamamen birbirinin yerine kullanabilme durumlarını açığa çıkarmaktır. Ülkemizde hayvancılık alanındaki resmi işlemlerde 1734 sayılı yem kanununda yer alan sınıflandırma geçerlidir. İlgili kanuna göre yemler aşağıdaki gibi tanımlandığı şekliyle sınıflandırılmıştır;
Kökeni bitkisel olan yemler; yaş veya kuru olarak doğrudan doğruya kullanılmaya elverişli olan her nevi otlar ile öğütülmemiş tane yemler, kök, yumru, meyve, saman, silaj yemleri ve benzeri bitkisel yemlerden oluşmaktadır.
Kökeni bitkisel olan sanayi kalıntıları; bazı bitkisel ürünlerin işlenmesi sırasında elde olunan un, nişasta, bira, şeker, bitkisel yağ ve benzeri sanayiinin kalıntısı olarak ortaya çıkan ve yem olarak kullanılabilen maddelerle öğütülmüş her türlü bitkisel yemlerdir.
Kökeni hayvansal olan yemler; hayvan ve organları ile hayvansal ürünlerin özel surette kurutulması ve öğütülmesinden elde olunan et unu, et kemik unu, kemik unu, kadavra unu, kan unu, balık unu, süt ve süt sanayii kalıntıları ve benzeri yemlerdir.
Mineral yemler; kalsiyum, fosfor, tuz, iz mineraller, sentetik üre, amonyum tuzları ve benzeri gibi sadece mineral maddeler veya bunların karışımlarından ibaret olan yemlerdir.
Yemlik preparatlar; kimyasal analiz, sentez veya istihraç yolları ile fabrikasyon şeklinde elde olunan ve yemin değerini artırmaya yardım edebilecek
karakterdeki müstahzarlar ile antibiyotik, hormon ve vitaminler gibi koruyucu maddeleri ihtiva eden yemlerdir. Hayvan hastalıklarının tedavisi veya önlenmesi maksadıyla kullanılan sulfamid, antibiyotik, hormon ve vitamin gibi ilaç ve maddeler bu tarif dışındadır.
Karma yemler, çeşitli yemlerin standardına uygun olarak karıştırılmasıyla elde olunan yemlerdir.