Büyükbaş hayvan gübresinin organik granül gübreye dönüştürülmesi, sürdürülebilir tarım ve çevre dostu gübre üretimi açısından büyük önem taşır. Gübrenin ham hali, yüksek nem içeriği ve düzensiz besin profili nedeniyle doğrudan kullanılmaya uygun olmayabilir. Bu nedenle, gübreye uygulanacak kurutma ve granülasyon işlemleriyle, nem oranı ve besin içeriği kontrol edilerek daha stabil, taşınabilir ve kullanımı kolay bir gübre formu elde edilir.
Bu üretim sürecinin ilk adımında, gübrenin fazla suyu gübre seperatörü aracılığıyla ayrılır. Ardından, karıştırıcılı mikser ile nem oranı %50 seviyesine kadar düşürülür ve sonrasında rotary tambur kurutma sistemi kullanılarak %20 seviyesine kadar indirgenir. Kurutma işleminin ardından, gübre, mikser aracılığıyla çeşitli bağlayıcı ve minerallerle zenginleştirilerek, gübreye ,toprak ve bitkilerin ihtiyaç duyduğu ideal besin içeriğine sahip granül form kazandırılır.
Gübre üretiminde neden bağlayıcılar ve çeşitli mineraller kullanılmalıdır?
Rotary tambur kurutma sisteminde kurutulan büyükbaş hayvan gübresinin granül gübreye dönüştürülmesi sürecinde kullanılan bağlayıcılar, granüllerin dayanıklılığını ve sağlamlığını artırmak için eklenir. Bağlayıcı seçimi, hem gübrenin yapısına hem de nihai ürünün kalitesine etki eder.
Genel olarak kullanılan bağlayıcılar şunlardır:
- Nişasta Tabanlı Bağlayıcılar: Patates, mısır, buğday gibi bitkilerden elde edilen nişasta, organik granül gübre üretiminde yaygın olarak kullanılır. Doğal yapısı, granüllerin sıkı bir yapıda oluşmasını sağlar ve organik olduğu için gübre içeriğine olumsuz etki etmez.
- Kireç (Kalsiyum Karbonat): Kalsiyum karbonat, granül gübreyi daha dayanıklı hale getirir. Ayrıca gübredeki asitliği dengelemeye yardımcı olur ve bazı topraklar için faydalı mikro elementler içerir.
- Kil Tabanlı Bağlayıcılar (Bentonit veya Kaolin): Kil mineralleri, gübrenin granüllerini sıkılaştırarak dayanıklılığını artırır. Bentonit veya kaolin gibi mineraller aynı zamanda nem emici özelliklere sahiptir, bu da gübrenin depolama sırasında nemli ortamlarda bile bozulmamasını sağlar.
- Linyit veya Leonardit: Organik karbon ve humik asit içerdiği için, bu doğal maddeler gübrenin toprağa daha iyi bağlanmasına yardımcı olur. Özellikle humik asit, bitkilerin daha iyi besin almasına katkı sağlar.
- Melas: Şeker endüstrisinden elde edilen melas, organik ve yapışkan bir bağlayıcı olarak işlev görür. Granül üretiminde gübrenin granüller haline gelmesini sağlar ve toprağın mikro organizma aktivitesini artırır.
- Organik Atıklar (Biyobozunur Maddeler): Bazı uygulamalarda, organik bir yapıya sahip pirina gibi bitkisel atıklar kullanılır. Bu bağlayıcılar, gübrenin mikrobesin içeriğini artırabilir ve organik yapısını güçlendirebilir.
Bağlayıcıların kullanım miktarı ve türü, gübrenin besin içeriği, granüllerin dayanıklılık ihtiyacı ve kullanım alanına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Her bağlayıcı, nihai ürünün özelliklerini etkileyebileceğinden, uygun bağlayıcıyı seçmek önemlidir.
Granülleştirme Süreci
Bağlayıcı seçimi ve oranları, toprağın ihtiyaçlarına ve hayvansal gübrenin içeriğine göre belirlenmeli ve bu işlem bir laboratuvar çalışmasını gerektirir. Gübrenin ideal granül formuna ulaşması için belirli bir karışım oranı ayarlanmalı ve bu karışımın toprağa ve bitkiye uygunluğu test edilmelidir.
Granül gübre üretiminde izlenecek temel adımlar şunlardır:
- Karışım ve Yoğurma: Kurutulmuş gübre, seçilen bağlayıcılar ile belirlenen oranlarda bir araya getirilir. Bu aşamada, malzemelerin homojen bir şekilde karışması sağlanır.
- Granülasyon: Bu aşamada, karışım granül gübreye dönüştürülür. Granülasyon makineleri, genellikle döner tambur (rotary drum granulator) veya disk tipi granül makineleri (pan granulator) olarak iki ana türde bulunur. Rotary tambur granülatörler, daha büyük kapasite gerektiren işlemler için uygundur. Disk tipi makineler ise daha kontrollü ve küçük ölçekli üretimler için tercih edilebilir.
- Kurutma ve Sertleştirme: Oluşan granüller, gübrenin dayanıklılığını artırmak için tekrar bantlı kurutma sistemi ile kurutulur. Bu aşama, granüllerin kolayca dağılmaması ve uzun süre saklanabilmesi açısından önemlidir.
- Soğutma: Kurutma sonrası granüller soğutulur ve böylece taşıma sırasında yapısal olarak daha dayanıklı hale gelir.
- Eleme ve Paketleme: İstenen boyutta olmayan granüller elenir ve uygun boyuttaki granüller paketlenir.
