Karma Yem Üretiminde Kullanılan Hammaddeler

Ülkemizde hayvan beslenmenin önemli bir bölümü halen doğal çayırlara, meralara, anızlara ve tahıl samanına dayanmaktadır. Bu da hayvan beslemede karma yemin kullanılmasının ne derece önemli olduğunu ortaya koymaktadır.

Karma yem; çiftlik hayvanların çok miktarda ve kaliteli ürün verebilmelerini sağlayan, ağız yoluyla tüketilen organik ve inorganik maddelerin standartlara uygun olarak karıştırılması ile elde edilir. Karma yemler kanatlı ve diğer kümes hayvanları, küçükbaş ve büyükbaş hayvanlar, laboratuvar hayvanları, balık, kürk ve pet hayvanlarına uygun olarak üretilen yemlerdir. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar için üretilen karma yemlerde tahıllar (arpa, buğday, çavdar, yulaf), yağlı tohum küspeleri (ayçiçeği, fındık, pamuk), değirmen artıkları (buğday kırığı, kepek), bira fabrika atıkları (malt çimi), selektör altı bakliyat (mercimek, bakla vs kırıkları) ile katkı maddelerinden (vitaminler, mineraller, melas, tuz, mermer tozu, ilaçlar) yararlanılmaktadır.

Kanatlı hayvanların yemlerinin üretiminde ise; tahıllar (arpa, buğday, çavdar), yağlı tohum küspeleri (ayçiçeği, pamuk tohumu, soya ve fındık küspeleri), hayvansal kökenli proteinler (balık, et-kemik, kan unları), enerji kaynakları (bitkisel yağlar) ile katkı maddeleri (vitaminler, mineraller, premiksler, ilaçlar) kullanılmaktadır.

Temel hammaddeler yanında yeme katıldıkları zaman hayvan sağlığını koruyan ve destekleyen, yemlerdeki besin maddelerinin bozulmasını önleyen, yemden yararlanmayı yükselten, ürün miktarını artıran, ürünün görünümünü değiştiren, niteliğini etkileyen veya bir başka nedenle ekonomik yarar sağlayan hammaddeler genel olarak yem katkı maddesi olarak tanımlanmaktadır.

Yem katkı maddelerinin kullanımı ülkemizde yaygın olmakla birlikte üretimleri yok denecek kadar düşüktür. Genellikle bu maddeler karma yem üretimi yapan fabrikalar tarafından veya yem katkı maddesi ticareti yapan firmalarca büyük oranda saf, konsantre veya premiks olarak yurtdışından ithal edilmektedir. Kanatlı karma yemlerinde büyük oranda ve değişik amaçlarla kullanılan yem katkı maddelerinin ruminant yemlerinde kullanımları, yasal zorunluluğa rağmen, maliyet oluşturması nedeniyle vitamin-iz element premiksleri bazında dahi yeterli düzeyde değildir. Ruminant yemlerindeki haksız rekabetin temel nedenlerinden biride bu durumdur. Diğer taraftan, son yıllarda yem katkı maddesi adı altında çok değişik ürünlerin cenneti haline gelen ülkemizde, yem katkı maddelerinin ithalatında yeterli kontroller yapılmamakta, karma yem üreticileri ve yetiştiriciler tarafından bazı ürünler ise bilinçsiz bir şekilde kullanılmaktadırlar.

Yurtdışından ithal edilen yem katkı maddelerine ödenen miktar dikkate alındığında, bilinçsiz kullanım sonucunda ülkemiz açısından önemli ekonomik kayıplara neden olmaktadır.